„Mały” problem na głowie

Wszawica głowowa (pediculosis capitis) to choroba pasożytnicza wywołana przez wesz głowową – stawonoga o wydłużonym ciele barwy beżowo-brązowej lub szarej, o długości 2 do 3,5 mm. Samice składają codziennie od 5 do 10 białych jaj zwanych gnidami. Są one bardzo małe i mają wielkość główki od szpilki. Z jaj w ciągu 6-8 dni wylęgają się larwy, które przekształcają się w ciągu 10 dni w osobniki dorosłe. Wszy występują wyłącznie w obrębie owłosionej części skóry i odżywiają się krwią człowieka. Żywią się co kilka godzin i nie mogą przeżyć bez pożywienia dłużej niż tydzień. W miejscu ich ugryzienia powstaje silnie swędzący odczyn zapalny. W następstwie drapania może dochodzić do wtórnych infekcji bakteryjnych.

Zakażenia wszawicą następują przez kontakt bezpośredni z włosami osoby chorej, np. przez przytulanie się, stykanie głowami. Do zakażenia może dochodzić także przez kontakt pośredni, tzn. poprzez używanie wspólnych grzebieni, szczotek, ozdób do włosów, ręczników, nakryć głowy oraz pościeli. Wesz głowowa na ogół nie przenosi żadnych chorób, rzadko za jej pośrednictwem może dochodzić do zakażenia krętkami Borrelia recurrentis, które wywołują dur powrotny. Schorzenie występuje na całym świecie, we wszystkich strefach klimatycznych. Zachorowania odnotowuje się we wszystkich grupach wiekowych, przy czym najczęściej chorują dzieci pomiędzy 2. a 12. rokiem życia. Częściej chorują osoby z długimi włosami. Zakażeniu sprzyja także niedostateczna higiena i wspólne zamieszkiwanie czy też przebywanie dużej liczby osób głównie w żłobkach, przedszkolach.

Zmiany chorobowe na ogół dotyczą jedynie owłosionej skóry głowy. Rzadko mogą być zajęte także brwi, rzęsy, włosy łonowe czy owłosione części twarzy (np. broda). Najczęściej wszy lokalizują się w okolicy za małżowiną uszną i w okolicy potylicznej. Obecność dorosłego osobnika można bez problemu stwierdzić gołym okiem, wygląda jak ziarenko sezamu. Gnidy przytwierdzają się u nasady włosów i wyglądają jak łupież, ale w przeciwieństwie do łupieżu nie można ich łatwo usunąć. Pierwsze objawy pojawiają się po kilku dniach od zakażenia. W miejscu ukłucia pojawia się zaczerwienienie i intensywnie swędzące grudki. W ciężkich przypadkach może dochodzić do powiększenia węzłów chłonnych lub do rozwoju wtórnych infekcji bakteryjnych.

W przypadku podejrzenia wszawicy należy udać się do lekarza. Preparaty zwalczające wszy dostępne są w aptekach bez recepty. Bielizna osobista i pościel powinny być wyprane w wysokiej temperaturze (55 stopni) i wyprasowane gorącym żelazkiem. W celu uniknięcia dalszego szerzenia się zakażenia na inne dzieci, o zakażeniu powinien być poinformowany dyrektor placówki do której uczęszcza dziecko.