Badanie KTG – co warto wiedzieć?

Aleksandra Czerwińska

Mgr położnictwa, spec. piel. ginekologiczno-położniczego, założycielka szkoły rodzenia cudnarodzinka.pl.

KTG (kardiotokografia) jest to jedno z podstawowych badań wykonywanych w ciąży. Badanie kardiotokograficzne wykonuje się, aby ocenić dobrostan dziecka podczas ciąży oraz ocenić jego samopoczucie podczas występowania skurczów w czasie porodu.

Prawidłowa średnia wartość tętna dziecka oscyluje pomiędzy 110-160 u/min. Podczas zapisu KTG ocenia się także wychylenia tętna takie jak: akceleracje (przyspieszenia tętna płodu powyżej 15 u/min, deceleracje (zwolnienia tętna płodu powyżej 15 u/min trwające ponad 10 s). Prawidłowy zapis KTG cechuje oscylacja falująca, oznacza to, że tętno dziecka waha się w przedziale 110-160 u/min oraz dodatkowo w zapisie możemy zaobserwować akceleracje (przyspieszenia tętna płodu o ok. 15 u/min trwające ok. 15 s). 

Kiedy wykonujemy badanie KTG?

Badanie KTG wykonuje się zarówno podczas trwania ciąży jak i podczas porodu. Od czasu wprowadzenia tego sposobu oceny płodu zaobserwowano zwiększony odsetek wykonywanych cięć cesarskich, ale również stwierdzono spadek liczby dzieci urodzonych w średnim i złym stanie. Możemy zatem ocenić, że ta nieinwazyjna metoda przyczyniła się do polepszenia jakości opieki okołoporodowej. Warto jednak podkreślić, że wykonywanie badania KTG w ciąży fizjologicznej, bez wskazań medycznych może przyczynić się do zbyt pochopnych decyzji o zakończeniu ciąży metodą cięcia cesarskiego.

Według obecnego stanu wiedzy nie zaleca się przeprowadzania zapisów tętna płodu u kobiet w ciąży o dotychczasowym prawidłowym przebiegu, które nie są hospitalizowane i nie przekroczyły terminu porodu wyznaczonego według daty ostatniej miesiączki¹.

W czasie ciąży zaleca się wykonywanie badania w przypadku²:

– znaczące osłabienie odczuwania ruchów płodu, zanik lub gwałtowne nasilenie ruchów,
– u pacjentki z ciążą powikłaną, której powikłania mogą mieć wpływ na dobrostan płodu,
– ciąży bliźniaczej – konieczne jest prowadzenie nadzoru aparatem mającym dwie głowice, który umożliwia jednoczesne wykonanie zapisów tętna dwóch płodów,
– u ciężarnych hospitalizowanych,
– po przekroczeniu szacowanego terminu porodu.

Przebieg badania.

Badanie KTG jest zupełnie bezpieczne, bezbolesne zarówno dla matki jak i dziecka. Badanie wykonuje położna lub lekarz. Można korzystać także z aparatów wypożyczanych na potrzeby użytku domowego. Takie aparaty zwykle przesyłają zapis graficzny badania do oceny przez specjalistę.

Zapisy kardiotokograficzne powinny być wykonywane u kobiet ciężarnych w warunkach zapewnienia spokoju, w wygodnej, leżącej pozycji, najlepiej na lewym boku przez czas co najmniej 20 minut.

Badanie polega na umieszczeniu dwóch głowic. Głowicę mierzącą napięcie mięśnia macicy umieszczamy poniżej dna macicy, natomiast głowicę mierzącą tętno dziecka poniżej pępka, szukając tonów serca (zwykle po lewej stronie brzucha). Na głowicę mierzącą tony serca nakładamy żel USG, umożliwia to słyszenie tonów serca. Głowica naskurczowa nie wymaga użycia żelu. Po umieszczeniu głowic na aparacie pojawia się zapis czynności skurczowej oraz czynności serca dziecka zarówno na wyświetlaczu aparatu jak i w czasie rzeczywistym jest on drukowany na specjalnym papierze. Po zakończonym badaniu ocenia się dobrostan płodu na podstawia graficznego zapisu badania.