Dr hab. n. med. Wojciech Feleszko
Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kaszel jest naturalnym odruchem organizmu, pomagającym usunąć z dróg oddechowych drażniący je czynnik. Niewątpliwie jednak odruch ten bywa bardzo uciążliwy. Pediatra podpowiada, jak sobie z nim poradzić.
Co dokładnie powoduje, że suchy kaszel przechodzi w mokry? Czy to głównie kwestia rozwoju infekcji?
Faktycznie, jest to naturalna ewolucja kaszlu, który początkowo wynika z podrażnienia receptorów kaszlowych w przebiegu infekcji, najczęściej wirusowej. Następnie, gęstnienie dużej ilości śluzu sprawia, że z trudem udaje się ją usunąć metodą fizjologicznej „windy śluzowo-rzęskowej”. Wówczas musimy ją usunąć przy pomocy kaszlu. To jak najbardziej normalne i prawidłowe zjawisko.
A czy zmiana typu kaszlu może się wiązać z przejściem infekcji wirusowej w zakażenie bakteryjne?
Tak się faktycznie zdarza, choć nie jest to szczególnie częste. Według różnych badań, od 2-10 proc. osób z początkową infekcją wirusową może mieć potem infekcję bakteryjną. Wówczas kaszel staje się nie tylko mokry i długotrwały, ale wydzielina zaczyna nieprzyjemnie pachnieć, zagęszcza się, a pacjent może odczuwać ból i gorączkę.
Na czym należy się skupić przy wyborze syropu do leczenia kaszlu suchego, aby skutecznie łagodzić podrażnienia dróg oddechowych i zmniejszać odruch kaszlowy?
To zależy przede wszystkim od wieku pacjenta, którego chcielibyśmy leczyć. Próbujemy się pozbyć kaszlu jako odruchu, bo rzeczywiście bywa on męczący i nieprzyjemny. Przy suchym kaszlu odczuwamy nieprzyjemne podrażnienie oraz dyskomfort przy oddychaniu. Zwykle jest też dość gwałtowny. Kaszel suchy zazwyczaj występuje w pierwszej fazie infekcji wirusowych, następnie przechodzi w kaszel mokry. Po przebytej infekcji suchy kaszel może dokuczać nawet przez kilka tygodni. Odruch kaszlu jest naturalnym mechanizmem oczyszczającym drogi oddechowe, jednak potrafi być naprawdę męczący i dokuczliwy, co sprawia że sięgamy po odpowiednie leki. Część z nich jest opartych o mechanizm, który dosyć skutecznie może hamować odruch kaszlowy. Mamy dostępne środki działające na receptory i włókna wolnoprzewodzące. Skutecznym środkiem przeciwkaszlowym okazał się też być miód. Jego skuteczność potwierdzają rzetelnie przeprowadzone badania kliniczne. Ale kiedy przyglądam się dzieciom kaszlącym, to mam często wrażenie, że to, co nazywamy ogólnie kaszlem suchym i próbujemy leczyć przy użyciu jednego środka, prawdopodobnie może wynikać z kilku różnych zachorowań i na każdy z nich należałoby zastosować nieco inny lek.
Na czym należy się skupić przy wyborze syropu do leczenia kaszlu mokrego, aby skutecznie wspomagać rozrzedzanie śluzu i jego wykrztuszanie?
Bardzo ważnym elementem, który determinuje wybór leku, również w tym przypadku, jest wiek dziecka. Podczas kaszlu mokrego dochodzi do wykrztuszania zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. W sytuacji gdy zalegająca wydzielina jest zbyt gęsta i lepka, nawet wielokrotne odruchy kaszlu nie kończą się wykrztuszaniem. U dzieci powyżej 7 roku życia, ale i u dorosłych, rekomendujemy więc leki mukolityczne lub mukoaktywne, czyli takie, które upłynniają śluz i ułatwiają jego odkrztuszanie. Wówczas staje się on łatwiejszy do usunięcia. Im szybciej pozbędziemy się zalegającej wydzieliny tym lepiej.
U bardzo małych dzieci, poniżej 2. roku życia staramy się unikać leków rozrzedzających flegmę poprzez zwiększenie w niej ilości wody. Wąskie i obrzęknięte drogi oddechowe stają się wówczas zablokowane wydzieliną.
