Dr Agnieszka Wrońska
Kierownik działu Akademia NASK w państwowym instytucie badawczym NASK
Dzisiejszych nastolatków nazywa się pokoleniem C (connected). Dla nich internet był „od zawsze”, a nowoczesne technologie towarzyszą im od najmłodszych lat. Z badań Nastolatki 3.0 wynika, iż około 30 proc. z nich pozostaje online cały czas, niezależnie od miejsca pobytu, przede wszystkim dzięki smartfonowi – co trzeci używa go ponad 5 godzin dziennie. 93,4 proc. codziennie korzysta z internetu w domu. Młodzież dzięki internetowi odrabia lekcje i szuka informacji, ale przede wszystkim komunikuje się i poszukuje rozrywki. Niestety umiejętności techniczne nie zawsze idą w parze z kompetencjami, pozwalającymi na bezpieczne wykorzystanie zasobów i możliwości sieci – mówi dr Agnieszka Wrońska kierownik działu Akademia NASK w państwowym instytucie badawczym NASK.
Dlatego już od wczesnego dzieciństwa potrzebne jest mądre wsparcie otoczenia. W działania na rzecz bezpieczeństwa najmłodszych online muszą być zaangażowani rodzice, nauczyciele oraz przedstawiciele instytucji odpowiedzialnych za kształcenie, wychowanie i bezpieczeństwo dzieci i młodzieży.
Współczesna polska szkoła powinna w istotnym stopniu realizować swoje zadania w środowisku cyfrowym, wykorzystując edukacyjne zasoby dostępne online na wszystkich przedmiotach nauczania oraz wprowadzając uczniów w świat mediów cyfrowych w bezpieczny sposób. Bardzo ważnym zadaniem szkoły jest również kształtowania właściwych postaw wobec zagrożeń, w tym związanych z korzystaniem z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Taki obowiązek nakłada na szkoły Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Aby wywiązać się z tego zadania, niezbędne jest stworzenie bezpiecznej infrastruktury sieciowej oraz systematyczne przekazywanie wiedzy nauczycielom, uczniom i rodzicom. Pomocne w zaplanowaniu tych działań mogą być publikacje online: „Standard bezpieczeństwa online placówek oświatowych”, „Jak reagować na cyberprzemoc”, „Szkolne standardy bezpieczeństwa dzieci i młodzieży online”.
Dorośli często postrzegają niepożądane zachowania młodych ludzi w sieci jako ściśle związane z ich aktywnością w internecie. Jednak badania wskazują, że większość problemów, jakich młodzież doświadcza online jest obecna w ich realnym życiu. Dzieci doświadczające cyberprzemocy często są prześladowane przez rówieśników również poza internetem. Wyrazem realnych poważnych problemów jest też zaangażowanie w społeczność pro-ana, czy publikowanie zdjęć przedstawiających samookaleczenia. Internet jest w tym przypadku tylko narzędziem. Przed ryzykownymi zachowaniami online najlepiej chroni młodzież szczepionka w postaci dobrej relacji rodzic-dziecko, kształtująca adekwatną samoocenę, umiejętność radzenia sobie ze stresem i rozwiązywania konfliktów oraz szukania pomocy w trudnej sytuacji – czyli to wszystko, w czym rodzic na co dzień wspiera swoje dziecko.
W budowaniu bezpiecznego i twórczego środowiska w sieci, niezbędna jest synergia działań polegająca na jednoczesnym promowaniu pozytywnej strony internetu wraz z podejmowaniem działań profilaktycznych i wreszcie z możliwością świadczenia realnej pomocy i szybkiego reagowania na sytuacje niebezpieczne, które mogą mieć miejsce w cyberprzestrzeni – podkreśla koordynatorka Polskiego Centrum Programu Safer Internet w NASK Anna Rywczyńska. Głównymi założeniami realizowanego od 2005 roku przez NASK wraz z Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę tego międzynarodowego projektu, są kompleksowe działania prowadzone w zakresie edukacji i rozwoju kompetencji cyfrowych oraz prowadzenie zespołów reagujących na zagrożenia. W NASK, do zespołu Dyżurnet.pl, każdy internauta może zgłosić napotkane w sieci nielegalne treści, natomiast Fundacja oferuje linie pomocowe dla dzieci i dorosłych pozwalające na szybką konsultację bądź wsparcie psychologiczne w przypadku zagrożeń sieciowych.
Akademia NASK, w ramach swojej misji rozwoju społeczeństwa informacyjnego, od wielu lat promuje bezpieczne i pozytywne wykorzystywanie nowych mediów, oferując konferencje, szkolenia eksperckie, publikacje specjalistyczne i narzędzia edukacyjne. Mogą one pomóc zrozumieć najnowsze wyzwania dotyczące bezpieczeństwa online, będą również wsparciem dla rodziców i nauczycieli w rozwijaniu u dzieci kompetencji cyfrowych i stanowią atrakcyjne źródło wiedzy dla młodych ludzi, którzy chcą zgłębiać tajniki internetu.
Zespół Akademia NASK w państwowym instytucie badawczym NASK
Więcej: www.nask.pl, www.akademia.nask.pl, www.saferinternet.pl
